"bir yazılımcının not defteri.."

30 Nisan 2013 Salı

Mobiliteye kayan Oyunlar ve doğru 3D Oyun Motoru ?

Mobilitenin astronomik hızla önem kazanmaya devam etmesi pek çok eski trendi kökünden sarsıyor. Örneğin günümüzde hiçkimse temel yazılımlar için para ödemek istemiyor. Bunları mümkünse ya tamamen ücretsiz ya da satın aldığı cihaz ile birlikte sunulmasını tercih ediyor. Artık bir işletim sistemine dahi para ödemek “isteksiz” bir durum olmaya başladı; kaldı ki bir office yazılımına para ödemek, bir resim düzenleyicisine, ve ila gündelik işlerimizde kullandığımız diğer “temel” yazılımların tamamı bir “lüx” olmaktan çıktı. Ve artık bir işletim sistemine özel yazılan yazılımların (heleki windows ortamında) genel anlamda maddi değeri oldukça düştü. Yakın gelecekte Bulut sistemlerinin yaygınlaşması ile birlikte bu durum daha da ilginç haller almaya başlayacak..


Peki kullanıcılar yazılıma artık para ödemiyor mu? İşin ilginç yanı şöyle bir oturup hesap yapsak kullanıcıların yazılıma eskisinden de çok para ödediği ortaya çıkacaktır; peki değişen nedir? Mobilite ve bulut ile birlikte para eden yazılımların “türü” ve onların pazarlanma şeklidir. Türden kastettiğim az önce yukarıda bahsettiğim gibi standart ihtiyaçları karşılayan yazılımlar değil, ilginç fikirler, cihazlarımızda değişik bir özelliği yerine getiren, özellikle de yeni bir akımı başlatabilen ve belli bir kitleyi peşinden sürükleyebilen yazılımlardır ki, bunlar da öyle eskisi gibi işletim sistemine kurulan bir yazılım değil store lardan mobil sistemlere saniyeler içinde yüklenip / kaldırılabilen yazılımlar şeklinde.


Benzer bir biçimde browser eklentileri de bulut ile birlikte çalışarak masaüstü sistemlerine mobilvari özellikler getirmeye başladı. Bazen Chrome in Web Store galerisini karıştırıyorum ve eskiden hep lisans sorunları yaşatan binlerce uygulamanın burada büyük oranda ücretsiz (ya da çok ucuza) sunulduğunu dehşetle izliyorum. Burada da yine windows a kur-kaldır derdi yok. Herşey gmail hesabımdan adıma kaydolduğundan japonya daki bir chrome dan oturum açsam herşey yine karşıma geliyor. Makinemde çok uzun süredir Office kurulumu bile yok. Google Docs ‘a ve bulut ile çalışan chrome eklentilerine bir alıştıktan sonra bir daha eski günlere dönemedim. Utanmasam kodlarımı da chrome extension ortamında bir online ide de, yani web de yazacağım ;) ama Visual Studio seviyesine erişemediler; henüz.... Bunun için de çalışmalar hızla sürüyor, NaCl, V8 Engine, WebGL, gibi teknolojiler ile yakında gelecekte browserların masaüstü programların yeteneklerine tamamen erişmesi içten bile değil. Dolayısı ile artık bir markayı, bir logoyu, bir standart hizmeti, standart bir programı para ile insanlara dayatmak bu saatten sonra hayaldir. Aynı şekilde tekelcilik te bu saatten sonra yine hayaldir. Hatırlıyorum da msn çalışmadığı için windowslara format atılan,, ya da Explorer in bir sonraki versiyonunda düzgün görüntülenmediği için oturup projelerin baştan yazıldığı günler sadece çocuklarımıza anlatabileceğimiz tatlı-buruk hatıralarımızda kaldı :)

Mobilite ile birlikte aslında yazılımlar ucuzlamıyor,, sadece satılan uygulamaların türü, satış modelleri ve değerlendirilme ölçüleri değişiyor. Değişen dünyayı iyi okuyup bu değişime ayak uydurabilenler küçük girişimci bile olsalar yeterince esneklik gösteremeyen büyük firmalardan çok daha fazla kazanabilirler. Yapamayanlar ise dinazorların yokolması misali doğal seleksiyona maruz kalacaklar :)

Peki oyunlardan ne haber?
Oyun sektörü 1980 lerden beri yani ilk çıkan oyundan beri hiç durmadan büyüdü büyüdü büyüdü... Bu büyüme son yıllarda özellikle mobilitenin işin içine girişi ile artık doğrusal değil parabolik artış göstermeye başladı. O kadar ki oyunlarla hiç ilgisi olmayan yüzlerce firma oturup oyun üretmeye başladı; ve pazar yine de büyüyor. Ve tıpkı diğer yazılımlarda olduğu gibi öyle çok aşırı gelişmiş bir oyun değil ise yine pek para ödemek istemiyoruz. Binlercesi var; binlercesi de yolda; rekabet korkunç... Ve oyunların da ibresi hızla mobiliyete kayıyor. Tablet / telefonların işlemci hızı ve grafik güçlerinin sürekli artması ile yakın gelecekte mobiliteyi (de) desteklemeyen oyunların artık pek bir rağbet görmeyeceğini söyleyebiliriz. Peki pek çok temel yazılım mobilite / web ortamında ya çok ucuza ya da tümden bedava hale delmiştir de oyunlar gelmemiş midir ? En azından oyunlar da ciddi derecede ucuzladı. Ancak kazanç hala çok cazip çünkü fiyatı düşürüp sürümden kazanma yoluna giden firmalar pahalı satılan oyunlardan çok daha fazla kazanç elde etmeyi başarabileceklerini farkettiler. İkinci ve daha güncel bir pazarlama yöntemi ise oyunu tamamen bedava olarak vermek (!) ancak oyunun içinde extra güç silah, para vs. isterseniz (ki istiyorsunuz) bunları ücretli olarak satmak şeklinde. Bu şekilde daha çok kazanabileceğini farkeden bi çok firma gelişmiş oyunlarını baştan ücretsiz sunuyor. Elbette oyun uygulamanız içinde reklam ya da tamamen duygusal nedenler ile yapılan özel ricalardan da gelir elde edilebilir :) İnsanlar gidip de tekno marketlerden kutuda yazılım satın almak yerine bir buttona basarak mağazaya erişebildiğinden ve bir tık ile yükleyebildiğinden ksıaca ulaşabildiğiniz kitle artık çok fazla geniş olduğundan artık oyunun kuralları kökten değişmiştir.



Ve herşeyde olduğu gibi oyunlar da bulut mantığından nasibini alıyor. Yani oyuncuların oyun içerisinde yaptığı her hareket, sağlık para, silah, kendi özel hatta kısayol tuşları, profil bilgileri ile birlikte bulut a kaydediliyor. Yeni oyun modelinde oyuncuların birbirleri arasındaki diyalog ve işbirliği de git gide önem kazanmaya başladı. Yani önceki makakelerimizde de işlediğimiz gibi oyunların kendileri birer sosyal network haline dönüşmeye aday. Burada en derinliklerdeki temel amaç kendini ifade etmedir. insanlar kendilerini ifade etmeye, ve “farklı olmaya” ihtiyaç hissediyor. bunu en iyi yapabileceğiniz ortam da bulut destekli oyunlardır. Ve bu oyunlarda olan bitenin bildiğimiz sosyal networkler ile maksimum bağlantısı da kitlevi olarak katılımı artıracaktır. MMO tarzı oyunlarda bu saydığımız özelliklerin çoğu zaten mevcut olsa da, ben burada mobilite ortamında sosyalleşmenin oyunvari yapıdaki bir 3D yazılımından söz ediyorum... Hiç olmadığı kadar eylenceli olacak gibi :)

Eh bu kadar ahkam kestikten sonra şimdi biraz da teknik konulara girelim ve son zamanlarda öne çıkan mobil destekli oyun motorlarından bahsedelim. Sayısı 100 ü aşabilen oyun motorunun hepsinden sözetmeye imkan yok elbette. Sadece mobilite desteği olan ve ülkemizde yaygın kullanılan bir kaçından sözetmek istiyorum:

Unity 3D
Başından beri sev(e)mediğim bu motor ülkemizde oldukça geniş bir hayran / fanatik kitlesine sahip. Kullanımı kısmen basit sayılan Unity nin mobilite ile arası oldukça iyi. Export konusunda o kadar geniş seçeneklere sahip ki, Google in Native Client teknoloisine dahi ilk destek veren gelişmiş motor yine Unity olmuştur. Unity nin kolaylığı ve pratikliği haklı olarak kendisine geniş bir taraftar kitlesi (bilhalse gençleri) toplasa da, 3D deki görüntü kalitesinin tatmin edici olmaması, dahası onunla yapılan hemen her oyunun basmakalıpvari bir biçimde birbirine benzemesi onu daha çok,, çabuk tamamlanması gereken basit projelerin motoru yapıyor gibi.. Elbette bunu söylediğim için Unity fanatiği yüzlerce kişinin kara listesine çoktan girmişimdir :) ama bunu olumlu yönde de ele alabilirsiniz, yani hızlıca, pratik bir şekilde birşeyler ortaya çıkarmak isterseniz Unity 3D doğru adrestir!  (diğer yönden piyasanın Unity ile yapılmış sayısız bedava basmakalıp oyun ile dolup taştığını söylemem sanırım yeterli olur..)

3D Game Maker
sanılanın aksine Unity den daha iyi 3D kalitesine sahip olan bir motor. 2D de ise şüpesiz en iyi motordur. Genel anlamda oldukça pratik. Kullanıcı kitlesi Unity kadar geniş olmasa da kesinlikle gözönünde bulundurulması gereken bir motor. Projeniz için yine pratiklik, basitlik, çabuk tamamlanma önemli ise,, Unity e ciddi bir alternatif.

Torque 3D
bir zamanlar oldukça popüler olan bu motor son günlerde Unity nin gölgesinde kalmış olsa da bana sorarsanız Unity den aşağı kalır bir yönü (pratik export dışında) yoktur. (hatta artıları...) Şirketin yeni CEO su da ona evrim geçirtmeye ve efsaneyi geri getirmeye kararlı. En büyük sorun ülkemizde pek yaygın olmaması. Yine de güncel oyun motorları denince akla gelen ilk isimlerden biri ve onunla yapılmış oldukça ciddi, bilinen, ünlü oyunlar oldu. Son zamanlarda C++ kodunu open source olarak açması da hem gelişimini hızlandıracak, hem de mobilite / platform bağımsızlı kabiliyetlerini güçlendirecektir. Sonuç olarak “Torque 3D” yi hafife almak büyük bir hatadır..

UDK (Unreal Development Kit
En iyisini en sona sakladım. Oyun motorlarının atası diyebileceğim %100 profesyönel bir motor. Çoğu teknik teriminin hatta class isimlerinin dahi Unity de aynen kullanıldığını görürseniz şaşırmayın :) Korkunç derece yüksek kalitelerde grafik çıktıları verebilen UDK nın tabanında akıl mantık dışı güçte (ve de esneklikte) bir motor çalışmakta. UDK ya son zamanlarda mobilite desteği de eklenince mobilcilerin gözü tekrar ona kaymaya başladı bile. Elbette bu kadar güçlü grafiklerin mobil cihazlarda (şimdilik) çalışmayacağı malum olduğundan çıktı platformunu mobilite olarak ayarlarsanız grafik özelliklerini otomatik olarak düşürüyor. Mobiliteye ek olarak oyun konsolları ve tabiki Win, Mac ve Linux işletim sistemleri de UDK nın hedef platformlarındaki yerini alıyor. Siz UDK da oyunu bir kez yaparsınız ve her platforma çıktı alabilirsiniz. 3D Görüntü kalitesi, diğer motorlarda kendinizi parçalasanız da yapılamayacak seviyede. Esneklik, programlanabilirlik, dinamiklik, kalıpların dışına çıkabilmek de yine UDK nin doğal yapısıdır... Çok fazla özellik ve esneklik barındırdığından diğer motorlara göre daha karmaşık olan UDK nın ülkemizde ve dünyadaki kullanımının sadece oyunlarda değil, her türlü 3D uygulamanın üretiminde kullanılacağı ve geleceğini çok parlak olduğu bir gerçek. Ülkemizdeki takipçisi de büyük bir hızla artmaktadır. Dahası UDK bilmek CV nizde altın gibi parlayacaktır...


Güzel mobil oyunlara vesile olmanız dileği ile :)

Hiç yorum yok: